"Nội xâm" văn hóa |Trong cuộc trò chuyện bàn tròn trên VietNamNet gần đây, nhà báo Hữu Thọ nêu lên sự cần thiết của việc bảo vệ nền văn hóa truyền thống của dân tộc và đề cập đến nguy cơ “xâm lăng” văn hóa từ bên ngoài, trong đó ông bày tỏ sự lo lắng về sự xuống cấp của văn hóa và sự sùng ngoại… Để làm tốt việc này, cũng trên diễn đàn đó, nhà báo Hữu Thọ nhấn mạnh đến việc phải coi trọng giữ gìn tốt các công trình văn hóa.
Nếu khái niệm văn hóa không chỉ là như vậy mà còn là sự ứng xử giữa con người với con người, giữa con người với môi trường, là ý thức trách nhiệm của cả hệ thống, là ý thức cộng đồng thì tôi lại thấy vấn đề “nội xâm văn hóa” có vẻ đã rất nghiêm trọng trong xã hội ta hiện nay. Và khi xét văn hóa theo nghĩa rộng như thế thì trong nhiều trường hợp, sự “xâm lăng văn hóa” từ bên ngoài thậm chí lại rất cần được khuyến khích vì nó mang ý nghĩa tích cực góp phần tác động để từng bước đẩy lui họa “nội xâm” này. "Nội xâm" văn hóa Có lẽ chẳng thiếu ví dụ về những trường hợp như thế. Chẳng hạn như việc vượt đèn đỏ khi không có mặt công an, phóng nhanh vượt ẩu khi tham gia giao thông có thể được xem là một thứ “nội xâm” làm xấu đi hình ảnh các đô thị ở Việt Nam trong mắt người nước ngoài hiện nay. Hay cùng với hàng loạt những tai nạn chết người do sập hố ga hay bị điện giật do dây điện ngoài đường rơi phải thì người ta cũng đồng thời nhận ra sự thiếu vắng của một thứ văn hóa mà ở những xứ sở khác là chuyện bình thường, có thể tạm gọi đó là “văn hóa nhận trách nhiệm”, “văn hóa từ chức” hay “văn hóa xin lỗi”.
Rồi chuyện bẻ cành, vặt hoa tại lễ hội hoa anh đào tại Hà Nội năm ngoái đã dẫn đến một cuộc tranh cãi khá quyết liệt rằng liệu đó là “văn hóa” của Hà Nội hay là sự “xâm lăng” của “văn hóa ngoại tỉnh”. Hoặc là chuyện các “hung thần xe buýt” coi thường tính mạng của hành khách và người đi đường, đã trở thành nỗi ám ảnh đối với dân lành, với học sinh sinh viên mà điều này đã được phản ánh trong hàng chục bài báo thời gian qua. Chắc đây cũng không phải là sự “xâm lăng” về văn hóa đến từ bên ngoài. Còn nhiều thí dụ khác nữa, từ việc xà xẻo tiền Tết của dân nghèo hay tiền cứu trợ của những nạn nhân thiên tai, thái độ vô cảm của nhân viên y tế với người bệnh, sự thiếu nụ cười và thừa lạnh nhạt ở những công chức chốn công đường, sự thiếu ý thức cộng đồng cho đến sự thờ ơ đối với những vấn đề xã hội, rồi tệ chạy chức chạy quyền, chạy bằng cấp… Có chọn lọc
Viết đến đây, tôi lại nhớ đến câu chuyện được báo Tuổi Trẻ đưa năm ngoái kể về một phụ nữ nước ngoài khi chở con gái bằng xe máy lưu thông trên đường tại Tp.HCM và phát hiện một vệt cát xây dựng nằm giữa đường, bà đã dừng xe lại, mượn xẻng ở gần đó và lẳng lặng thu dọn đống cát này. Theo những người dân ở đây cho biết thì trước đó nhiều người đi xe máy đã trượt ngã nhưng chẳng được ai quan tâm. Xã hội ta mà cứ “bị xâm lăng” bởi các hành vi như thế của những người nước ngoài, để chúng cũng trở thành bình thường, không còn là “của hiếm” nữa thì sẽ tuyệt biết bao! Và đến bao giờ văn hóa nhường đường, tôn trọng luật giao thông từ nước khác sẽ “xâm lăng” để đánh bại nạn “nội xâm” vượt đèn đỏ, phóng nhanh vượt ẩu tại các đô thị của nước ta? Đến bao giờ tệ “nội xâm” vô cảm, thờ ơ, thiếu trách nhiệm bị “những kẻ xâm lăng” là “văn hóa xin lỗi”, “văn hóa từ chức” và “văn hóa nhận trách nhiệm” đánh bại?
Các tin khác
|