Con đường từ thành phố Phan Rang - Tháp Chàm đi Vĩnh Hy, theo Tỉnh lộ 702, dài khoảng 40 km, khá thú vị với biển, núi và rừng. Ra khỏi thành phố vài ba cây số là đến thôn Vân Sơn - nơi trồng hành tỏi nổi tiếng khắp cả nước, xuất khẩu sang cả Đài Loan. Đi thêm đoạn đường nữa là đến thôn Tri Thủy, xã Tri Hải, huyện Ninh Hải.

Đến đây, bạn sẽ thấy những ngọn núi đá tuy thấp nhưng khá ngoạn mục, trong đó có Hòn Đá Chồng. Theo người dân địa phương, trên đỉnh Hòn Đá Chồng có Hòn Đá Dao, được xem là “thần hộ mệnh” của Nguyễn Văn Thiệu. Cũng theo thôn dân, trước khi tổng thống chế độ Việt Nam cộng hòa này bị mất chức ba tháng, Hòn Đá Dao đã bị sét đánh sập. Gắn với nhân vật Nguyễn Văn Thiệu còn có ngôi nhà mát nằm sát biển Ninh Chữ. Ninh Chữ là bãi biển cát mịn, sóng êm, bên trái nhìn hun hút đại dương xanh ngăn ngắt, bên phải là thành phố Phan Rang - Tháp Chàm chan hòa ánh nắng ban mai. Tại vịnh biển này có ngôi nhà mát mà khi còn tại vị, những lúc về thăm nhà, Nguyễn Văn Thiệu thường đến nghỉ và tắm biển. Ngôi nhà đó nay là nhà hàng với tên gọi Nhà Mát.

Nhưng con đường từ Ninh Chữ đến Vĩnh Hy mới hấp dẫn vì qua một đoạn đèo quanh co, toàn những khúc cua cùi chỏ. Qua khỏi đèo là đến Vĩnh Hy. Vĩnh Hy là vịnh biển (xã Vĩnh Hải, huyện Ninh Hải), được đưa vào khai thác du lịch từ năm 2000. Nơi đây có 3-4 chủ tàu đáy kính xem san hô, mỗi chủ có năm, ba chiếc sẵn sàng phục vụ khách. Giá 700.000 đ/tàu/25 khách. Đi lẻ, giá 40.000 đ/khách. Bạn nhớ trả giá vì chủ tàu nào cũng nói thách. Thời hạn đi tàu thì vô chừng. Tàu đưa bạn ra bãi Ông Thìn xem san hô. Khu bảo tồn biển Vĩnh Hy có 307 loài san hô quý hiếm, trong đó có 50 loài mới phát hiện ở nước ta. Qua đáy tàu bằng kính, bạn sẽ thấy những cánh san hô cùng những bầy cá lượn lờ trong nước. Sau đó tàu ghé bãi Cóc, bạn vừa ngắm nhìn cảnh hoang sơ của vịnh biển êm đềm những con sóng nhỏ xanh trong màu ngọc bích vỗ bờ, vừa thưởng thức các loại hải sản tươi sống như: ốc tai tượng, ốc đụn, ốc vú nàng, ốc bàn tay, sò bông, sò điệp, sò bay... với giá “mềm”. Nơi này chỉ bán mỗi một thứ bia 333, giá 10.000 đ/lon. Khi nào muốn vào, bạn điện thoại là người ta đưa tàu ra đón. Buổi trưa hoặc chiều, nếu muốn dùng cơm sau chuyến thăm vịnh biển, bạn dặn trước chủ tàu. Thăm thú cảnh đẹp biển xanh với những đảo đá hình thù kỳ lạ, hấp dẫn của vịnh biển được đánh giá là một trong 4 vịnh biển đẹp nhất Việt Nam xong, trở vào, bạn có ngay cơm nóng canh sốt với những món ăn đậm đà hương vị biển khơi trước khi lên đường tiếp tục khám phá mạn Đông Bắc Phan Rang - Tháp Chàm.

Trở lại con đường đèo quanh co, uốn khúc, tuy nhỏ hẹp nhưng tạo trong bạn sự hứng khởi của một con người mạo hiểm, bạn đến khu bảo tồn thiên nhiên núi Chúa. Đây là nơi có hệ sinh thái rừng khô hạn đặc trưng hiếm thấy nhất ở nước ta với nhiều sinh vật sống ở độ cao hơn 1.000 m so với mặt biển. Qua chiếc cầu treo lắc lư theo từng bước chân, là con đường bê tông phẳng phiu đưa bạn tới làng dân tộc Raglai. Ngôi làng này có khoảng 200 người sinh sống. Nhà nước đã từng đưa họ xuống chân núi sinh sống trong những căn nhà khang trang. Nhưng vì quen với cuộc sống hoang dã, họ lần hồi trở lại với núi rừng âm u. Con đường ngợp tiếng ve trong những ngày đầu mùa hạ, lúc thấy một mảnh ruộng nhỏ như “bàn tay”. Hóa ra, nơi nào có nước là họ tranh thủ trồng lúa. Đi thêm một đỗi là bạn tới suối Lồ Ồ. Con suối nhỏ, khá đẹp với những tảng đá lớn nhỏ rải rác khắp nơi giữa khung cảnh núi rừng yên tĩnh, chắc chắn sẽ là kỷ niệm khó quên trong đời bạn.

Rời làng dân tộc Raglai trên núi Chúa, bạn trở về thành phố Phan Rang - Tháp Chàm, để tiếp tục khám phá tiếp mạn Đông Nam của “xứ sở” chói chang ánh nắng này.